Węgierski pisarz László Krasznahorkai został uhonorowany Literacką Nagrodą Nobla za rok 2025. Szwedzka Akademia uznała jego twórczość za „fascynującą i wizjonerską” – wskazując na jej zdolność do afirmacji siły sztuki w czasach apokaliptycznego lęku i duchowego wyczerpania. Krasznahorkai został ponadto przez Kapitułę określony jako „wielki pisarz epicki” – spadkobierca środkowoeuropejskiej tradycji Kafki i Bernharda.

Topografia ducha i geometria piękna - twórczość Krasznahorakia

Choć Krasznahorkai bywa klasyfikowany jako kontynuator tradycji Mitteleuropy, jego najważniejsze dzieła wychodzą poza europejski horyzont - nie tyle geograficznie, ile duchowo. Akademia przede wszystkim zwróciła uwagę na zwrot ku Wschodowi, widoczny w powieściach inspirowanych wieloletnimi podróżami autora do Chin i Japonii. Nie chodzi tu o egzotykę ani kulturową fascynację, lecz o próbę rekonfiguracji zachodniego paradygmatu poznania - przez medytację, detal i kontemplację.

Powieść "Góra na północy, jezioro na południu, ścieżki na zachodzie, rzeka na wschodzie" z 2003 roku (wydana po polsku w 2022) opowiada o poszukiwaniu sekretnego ogrodu na południowy wschód od Kioto. Jeszcze wyraźniej ten kierunek objawia się w zbiorze "Seiobo járt odalent" - siedemnastu opowiadaniach ułożonych według ciągu Fibonacciego, gdzie piękno nie jest kategorią estetyczną, lecz metafizyczną.

Literacki Nobel 2025 - najważniejsza z nagród w pisarskim świecie

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury uchodzi za najwyższe wyróżnienie pisarskie na świecie - zarówno ze względu na prestiż Kapituły, jak i skalę międzynarodowego oddziaływania. Dla laureata zaś oznacza globalną obecność, wielojęzyczne przekłady, wzmocnienie kanonicznej pozycji oraz trwały wpis do historii literatury XX i XXI wieku.

Decyzja Akademii wieńczy kolejny rozdział historii Nobla - nagrody przyznawanej nieprzerwanie od 1901 roku. Dla Węgier to moment symboliczny, a dla Krasznahorkaia - potwierdzenie pozycji jednego z najważniejszych pisarzy współczesnych. Parę lat wcześniej, Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała Polka, Olga Tokarczuk.