Pomocnik Historyczny Polityki – e-wydanie – 1/2025 Ziemskie dzieje Kościoła

Pomocnik Historyczny – dodatek do polskiego tygodnika „Polityka” wydawany od 2006. Ukazuje się kilkakrotnie w roku, a każdy numer poświęcony jest osobnemu tematowi historycznemu. Publikują w nim dziennikarze pracujący dla tygodnika i specjaliści z danych dziedzin.

Pierwsze ćwierćwiecze trzeciego tysiąclecia istnienia chrześcijaństwa Kościół rzymsko-katolicki zamyka Jubileuszowym Rokiem Świętym 2025. W tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej taki jubileusz to rok szczególnej łaski. Poprzedzające go czuwanie pokutne – któremu 1 października 2024 r. przewodził papież Franciszek – miało przebłagalną wymowę. Dotyczyło m.in. „grzechów braku odwagi” niezbędnej do poszukiwania pokoju między ludźmi i narodami, nadużyć seksualnych w Kościele, obojętności wobec ubogich i migrantów (postulat „bycia ubogim Kościołem ubogich”), traktowania rdzennych ludów, środowiska, kobiet, młodego pokolenia.
W tych rekolekcjach pobrzmiewały odniesienia do ustaleń Soboru Watykańskiego II (1962–65), ostatniego takiego zgromadzenia w dotychczasowej historii chrześcijaństwa. Najkrócej jego dorobek ocenia się jako otwarcie się Kościoła na świat. W 2015 r., z okazji 50. rocznicy zakończenia watykańskich obrad, papież Franciszek ujął to tak: „Ojcowie zgromadzeni na soborze czuli potrzebę, silną jak prawdziwy powiew Ducha Świętego, mówienia o Bogu do ludzi ich czasów w sposób bardziej zrozumiały. Po rozbiciu murów, które przez zbyt długi czas trzymały Kościół w zamknięciu, jak w uprzywilejowanej cytadeli, nadszedł czas na głoszenie ewangelii w nowy sposób”.
Z okazji soborowej rocznicy wydaliśmy wówczas „Pomocnik Historyczny” poświęcony ziemskim dziejom Kościoła. Szukaliśmy m.in. odpowiedzi na pytanie, jak to się stało, że Kościół znalazł się w tej – jak to ujął Franciszek – uprzywilejowanej cytadeli? Była to dobra sposobność, by opowiedzieć historię chrześcijaństwa – przede wszystkim dominującej (nie tylko z polskiego punktu widzenia) tradycji katolickiej. Skupiliśmy się na ziemskich dziejach Kościoła rzymskiego, zagadnienia dogmatyczne i teologiczne poruszając o tyle, o ile ich rozumienie jest potrzebne do pojęcia spraw doczesnych.
Obecny Jubileuszowy Rok Święty 2025 skłania do stosownych rekolekcji (łac. recolligere – zbierać na nowo, powtórnie). Proponujemy zatem drugie wydanie – przejrzane i uzupełnione – wspomnianego „Pomocnika Historycznego”. Udało nam się zaprosić do współpracy autorów w różnym stopniu uczestniczących (lub nie) w życiu chrześcijan i Kościoła katolickiego, mających więc odmienne stosunki do instytucji wiary. Dzięki temu otrzymaliśmy – mamy nadzieję – obraz bogatszy w kolory i o większej głębi.
Zapraszamy do ekumenicznej lektury,
Jerzy Baczyński
Redaktor naczelny POLITYKI
Leszek Będkowski
Redaktor POMOCNIKÓW HISTORYCZNYCH