Pomocnik Historyczny Polityki – e-wydanie – 4/2025 Dzieje Hiszpanii

Pomocnik Historyczny – dodatek do polskiego tygodnika „Polityka” wydawany od 2006. Ukazuje się kilkakrotnie w roku, a każdy numer poświęcony jest osobnemu tematowi historycznemu. Publikują w nim dziennikarze pracujący dla tygodnika i specjaliści z danych dziedzin.

Don Kichot, korrida, flamenco. Velázquez, Goya, Picasso. Alhambra, Muzeum Prado, Sagrada Familia. Almodóvar, Banderas, Iglesias. FC Barcelona, Real Madryt, Betis Sewilla. A w ogóle: słońce, wino, plaża.
Można odnieść wrażenie, że Polacy kojarzą Hiszpanię w wielu kontekstach i że lubią ten kraj. Już nie tylko jako miłośnicy iberyjskiej kultury, turyści i wczasowicze. Także jako rezydenci i osiedleńcy. Ocenia się, że w tym kraju mieszka już ok. 55 tys. Polaków – a nie był to dotychczas popularny wśród nich kierunek emigracji politycznej czy za chlebem. W jednym tylko 2024 r. obywatele Polski nabyli w Hiszpanii 4231 nieruchomości. Abstrahując od finansowych kontekstów i motywacji – kraj ten jawi im się jako bezpieczna do życia przystań.
Wjęzyku hiszpańskim zdanie pytające jest opatrzone dwoma stosownymi znakami. Zatem: ¿Ale co my tak naprawdę wiemy o Hiszpanii? ¿Co się kryje np. za powieścią Cervantesa, murami Alhambry, obrazami Goi?
Podążyliśmy za tymi pytaniami w tym wydaniu „Pomocnika Historycznego”. Na każdym kroku czekają nas zaskoczenia. Od tego podstawowego, że nie można zapewne mówić o jednej historii Hiszpanii, gdyż kraj ten jest sumą wielu historii. Powstał na Półwyspie Iberyjskim, zasiedlonym w starożytności przez m.in. Iberów i Celtów, potem włączonym do Imperium Rzymskiego i zlatynizowanym, następnie zajętym przez germańskich Wizygotów wyznających arianizm, a wreszcie podbitym przez Arabów i w znacznym stopniu zislamizowanym. Hiszpania wyłoniła się z konglomeratu licznych królestw chrześcijańskich zrodzonych podczas tzw. rekonkwisty. Dwa ostatecznie najpotężniejsze, Kastylia i Aragonia, filary hiszpańskiego zjednoczenia, zaczęły w tym samym czasie europejskie i zamorskie podboje. Można powiedzieć, że Królestwo Hiszpanii rodziło się jednocześnie jako państwo i jako imperium. To drugie jak szybko powstało, tak relatywnie szybko się rozpadło. A sama Hiszpania, rządzona przez austriackich z pochodzenia Habsburgów i – z przerwami do dziś – francuskich z pochodzenia Burbonów, przeszła wiele wojen domowych, zmian ustrojowych i dyktatur.
Sami Hiszpanie od stuleci głowią się nad zdefiniowaniem samych siebie, co się wyraża w idei Hispanidad, jeszcze jednej intrygującej zagadce. Wiedzeni także i my ciekawością kraju coraz bardziej popularnego wśród Polaków, poznajmy lepiej jego dzieje.
Satysfakcjonującej lektury.

Zapraszamy do lektury.

Jerzy Baczyński
Redaktor naczelny POLITYKI

Leszek Będkowski
Redaktor POMOCNIKÓW HISTORYCZNYCH