Pomocnik Historyczny Polityki – e-wydanie – 5/2024 Izrael-Palestyna Wojna bez końca

Pomocnik Historyczny – dodatek do polskiego tygodnika „Polityka” wydawany od 2006. Ukazuje się kilkakrotnie w roku, a każdy numer poświęcony jest osobnemu tematowi historycznemu. Publikują w nim dziennikarze pracujący dla tygodnika i specjaliści z danych dziedzin.

Czy w przypadku obecnej odsłony konfliktu izraelsko-palestyńskiego ma sens pytanie, kto zaczął? Jeden z publicystów na łamach POLITYKI tak pokazał zapętlenie rachunku krzywd na jednym z wielu przykładów: w lutym 2023 r. grupa żydowskich osadników w palestyńskiej wiosce Huwara na Zachodnim Brzegu Jordanu zabiła jednego z mieszkańców, zraniła kilkudziesięciu. Dlaczego? Bo kilka godzin wcześniej w Huwarze zastrzelono dwóch Żydów z osiedla. Dlaczego? Żeby pomścić 11 Palestyńczyków zabitych cztery dni wcześniej w obławie izraelskiej armii w pobliskim Nablusie. Dlaczego była obława? Żeby schwytać trzech bojowników, którzy planowali krwawy zamach… W tym łańcuchu przyczynowo-skutkowym można się cofać do czasów, kiedy król Dawid walczył z Filistynami.

Wiemy jednak, dlaczego Hamas zaatakował Izrael akurat 7 października 2023 r. Nie dopuścił do porozumienia między Izraelem i Arabią Saudyjską w sprawie wzajemnego uznania dyplomatycznego. Miało ono być zwieńczeniem tzw. porozumień abrahamowych – serii umów dyplomatycznych Izraela ze Zjednoczonymi Emiratami, Sudanem, Bahrajnem. Byłby to triumf polityki Joe Bidena, który patronował ustabilizowaniu sytuacji na Bliskim Wschodzie.

Jak się skończyła ta poważna próba pokojowa – widzimy. A czym się kończyły dwie poprzednie? Prezydent Egiptu Anwar as-Sadat w 1977 r. złożył historyczną wizytę w Jerozolimie, przemawiał w Knesecie. Rok później spotkał się z Menachemem Beginem w Camp David, gdzie podpisali traktat pokojowy. W zamian za uznanie izraelskich granic na północy i wschodzie Egipt odzyskał półwysep Synaj. Sadat dostał Pokojową Nagrodę Nobla i zginął zamordowany jako zdrajca Arabów z ręki zamachowca w 1981 r. Kolejne poważne rozmowy pokojowe prowadzili Jasir Arafat, przywódca OWP, i premier Izraela Icchak Rabin. W 1993 r. zawarli w Oslo i podpisali w Waszyngtonie porozumienie o wzajemnym uznaniu swego istnienia, co umożliwiło powstanie Autonomii Palestyńskiej. Rabin dostał Pokojową Nagrodę Nobla i zginął zamordowany jako zdrajca Żydów z ręki zamachowca w 1995 r.

Czy pokój na Bliskim Wschodzie jest w ogóle możliwy? Analizujemy stan spraw w regionie, sięgamy do przyczyn konfliktu izraelsko-arabsko-palestyńskiego, opowiadamy, co wiemy o obecnej wojnie w Gazie, o przywódcach obu stron, działaniach militarnych i wzajemnych zarzutach. Pokazujemy reakcje świata, który stara się znaleźć receptę na gorączkę Bliskiego Wschodu.

Zapraszamy do lektury

Jolanta Zarembina Redaktor wydania

Leszek Będkowski Redaktor Pomocników Historycznych

Jerzy Baczyński Redaktor naczelny POLITYKI