Mówią Wieki – e-wydanie – 3/2018

„Mówią wieki” to miesięcznik historyczny, który ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r. Naszą misją jest popularyzowanie historii w oderwaniu od bieżącej polityki i taniej sensacji. Od początku, aż do dziś redaktorami i autorami są głównie polscy i zagraniczni naukowcy – historycy i specjaliści z nauk pokrewnych. Nasza redakcja nadzoruje merytoryczną stronę tekstów, dba o przystępność języka i atrakcyjną oprawę graficzną. Kierujemy nasze publikacje do prawdziwych miłośników historii i tych, którzy naszą wiedzę chcą przekazać następnym pokoleniom.

Ten numer w większości poświęcony jest Konfederacji Barskiej, a właściwie  udzieleniu odpowiedzi na pytanie: czy była ona pierwszym powstaniem narodowym czy szlacheckim rokoszem?

Łukasz Adamski z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (współwydawcy numeru) pisze: Artykuły napisane przez wybitnych znawców problematyki mają przybliżyć czytelnikom nie tylko same wydarzenia,  czy ważne postacie, ale i dylematy, przed którymi stała ówczesna Rzeczpospolita oraz konsekwencje przyjęcia takiej, a nie innej postawy politycznej. W końcu i Stanisław August i opozycja kierowali się polską racją stanu…

Dyskutują o tym żywo profesorowie Richard Butterwick i Piotr Ugniewski. O upadku znaczenia RP w Europie i dominacji rosyjskiej piszą Urszula Kosińska i Dorota Dukwicz. Prof. Zofia Zielińska przedstawia sylwetkę Stanisława Augusta, a Michał Kopczyński barwnie opisuje i analizuje akt porwania króla przez konfederatów w artykule Królobójcy? O poglądach Jean- Jacques’a Rousseau pisze prof. Andrzej Waśkiewicz, który twierdzi, że filozof trafnie odczytywał charakter polskiej wspólnoty narodowej, która nie opierała się na kryteriach etnicznych,  ale wartościach nie rozumianych w ówczesnej Europie. O późniejszych – zmiennych – opiniach o Konfederacji pisze Michał Bąk w tekście Od Mochnackiego do Gierka.

Drażliwą kwestię znaną szerzej jako rzeź humańska porusza Tomasz Bohun w artykule Koliszczyzna: bunt czy rosyjska prowokacja?: w 1768 roku na południu Zadnieprza doszło do buntu hajdamaków i chłopów, wspieranych przez Kozaków zaporoskich. Walki trwały niespełna dwa miesiące i pochłonęły od 100 do 200 tys. ofiar – przede wszystkim szlachty polskiej i ruskiej wyznania katolickiego oraz Żydów.

O działaniach militarnych znajdziemy tu aż trzy artykuły. W jednym z nich Dariusz Milewski próbuje udzielić odpowiedzi na pytanie: Konfederaci rzucając wyzwanie armii rosyjskiej i nie mając wsparcia w regularnych wojskach polsko-litewskich porywali się z motyką na słońce. Na co więc liczono?

Ponadto : Andrzej Brzozowski o marcu 68 Kultura pod butem ciemniaków. Wojciech Kalwat o jednej z najkrwawszych bitew Powstania styczniowego – starciu pod Grochowiskami. A także historyczna podróż po Andegawenii.

W kolejnym dodatku Z dziejów gospodarczych Polski, wydawanym pod patronatem NBP prof. Wojciech Morawski z Szkoły Głównej Handlowej przypomina historię międzywojennego Banku Polskiego, opisując nie tylko niepodważalne sukcesy, ale i porażki - choćby zbyt konserwatywną politykę pieniężną, która nie sprostała wyzwaniom czasu światowego Wielkiego Kryzysu. Przybliża czytelnikom nieco zapomnianą postać Feliksa Młynarskiego i kierowanego przez niego podczas okupacji Banku Emisyjnego w Polsce. Pisze też o efektach rabunkowej polityki gospodarczej niemieckiego okupanta : można powiedzieć, że Niemcy finansowały swój wysiłek wojenny inflacjami w krajach okupowanych.