Prawo podatkowe Unii Europejskiej. Węzłowe zagadnienia – ebook

Prawo podatkowe Unii Europejskiej to kompleksowe opracowanie ukazujące aktualne problemy i kierunki rozwoju unijnego prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na krajowe regulacje oraz praktykę doradczą. Publikacja łączy perspektywę akademicką z praktycznym podejściem do wykładni i stosowania przepisów, prezentując bogaty wybór zagadnień wybranych przez autorów jako kluczowe dla współczesnej debaty podatkowej.

Najważniejsze tematy poruszane w książce to:

• Zasady ogólne prawa podatkowego UE
  – proporcjonalność, neutralność VAT, skuteczność ochrony praw podatnika
• VAT w prawie unijnym
  – prawo do odliczenia, ograniczenia formalne, ochrona starannego podatnika, digitalizacja (ViDA, e-faktury od 1.07.2030)
• Neutralność fiskalna VAT
  – równe traktowanie podobnych towarów i usług, zakaz dyskryminacji stawek
• Sankcje podatkowe
  – zasada proporcjonalności, zakaz podwójnego karania (ne bis in idem), zgodność z prawem UE
• Opodatkowanie czynności nielegalnych
  – VAT obejmuje transakcje możliwe do legalnego wykonania, wyjątki dla całkowicie zakazanych
• Ochrona praw podstawowych podatnika
  – Karta Praw Podstawowych UE, relacje z EKPC i Konstytucją RP, autonomia prawa UE
• Prawo do sądu i skuteczna ochrona sądowa
  – art. 47 Karty, dostęp do akt, prawo do obrony, niezawisłość sądu, równość stron
• Wykładnia prawa UE
  – dominacja wykładni celowościowej, pierwszeństwo prawa UE, rola TSUE
• Pomoc państwa i konkurencja podatkowa
  – selektywność korzyści, transparentność interpretacji, kontrola praktyk administracyjnych
• Opodatkowanie restrukturyzacji spółek
  – dyrektywa 2009/133/WE, neutralność podatkowa, kontynuacja wartości podatkowej
• Orzecznictwo TSUE i ETS
  – wpływ na krajowe regulacje, praktyka pytań prejudycjalnych, wykładnia zgodna z prawem UE

Najważniejsze wnioski z książki dla doradcy podatkowego:

1. Zasady ogólne prawa podatkowego UE

• Zasada proporcjonalności – kluczowa przy ocenie legalności sankcji i obowiązków podatkowych.
• Zasada neutralności VAT – fundament systemu VAT, chroni podatnika przed ponoszeniem kosztów podatku.
• Ochrona praw podatnika – wynikająca z Karty Praw Podstawowych UE, EKPC i Konstytucji RP.

1. VAT i jego konstrukcja

• Automatyzm prawa do odliczenia – nie można go ograniczać bez wyraźnej podstawy w dyrektywach.
• Ochrona starannego podatnika – nawet w przypadku oszustw VAT, jeśli podatnik działał w dobrej wierze.
• Neutralność fiskalna – równe traktowanie podobnych towarów i usług, także w kontekście stawki VAT.

1. Sankcje podatkowe

• Muszą być proporcjonalne i zgodne z zasadą ne bis in idem (zakaz podwójnego karania).
• Nie mogą automatycznie pozbawiać prawa do odliczenia VAT.

1. Obowiązki formalne w VAT

• Mają charakter instrumentalny – ich naruszenie nie powinno wpływać na prawo do odliczenia.
• Sankcje za ich naruszenie muszą być proporcjonalne i uzasadnione.

1. Wykładnia i stosowanie prawa UE

• Wykładnia celowościowa dominuje w orzecznictwie TSUE.
• Bezpośrednia stosowalność i pierwszeństwo prawa UE nad krajowym.
• Procedura prejudycjalna (art. 267 TFUE) – kluczowa dla ochrony praw podatnika.

1. Harmonizacja podatków

• Dyrektywa VAT 2006/112/WE, TFUE (art. 113, 114).
• Docelowy model VAT: opodatkowanie w państwie konsumpcji.
• E-faktury obowiązkowe od 1.07.2030.

1. Pomoc publiczna i selektywność korzyści podatkowych

• Ceny transferowe, interpretacje indywidualne, autonomia podatkowa państw członkowskich.
• Ocena zgodności z art. 107 TFUE.

1. Opodatkowanie restrukturyzacji spółek

• Dyrektywa 2009/133/WE – zasada kontynuacji wartości podatkowej, neutralność podatkowa.

1. Digitalizacja i gospodarka cyfrowa

• Nowe obowiązki sprawozdawcze, SMPDG (stałe miejsce prowadzenia działalności).
• Wyzwania związane z metawersum, kryptoaktywami, rola soft law.

1. Kompetencje doradcy podatkowego

• Znajomość prawa UE, EKPC, KPP, orzecznictwa TSUE i ETPC.
• Umiejętność oceny proporcjonalności sankcji.
• Praktyka zadawania pytań prejudycjalnych.