przebiegu

Opowiadanie Gloria victis wchodzi w skład cyklu o tym samym tytule. Początkowo tytuł całości miał brzmieć 1863, co sugerowałoby bardziej dokumentacyjne i rzetelne relacje z przebiegu walk powstańczych. Ostatecznie tytuł zmieniono, gdyż autorce nie chodziło o wnikliwe sprawozdanie historyczne, ale o opis nastroju, jaki ogarnął część społeczeństwa przed wybuchem powstania i w trakcie trwania walk.

Treść dramatu Oskar i Wanda, osnuta na tragicznym przebiegu powstania w Galicji w 1846 r., posłużyła Świętemu do ukazania miłości Boga i bliźniego, idealnej przyjaźni, miłości ojczyzny i rezygnacji na jej rzecz z osobistego szczęścia. Autorowi chodziło o przybliżenie Czytelnikowi, zwłaszcza młodzieży, głębokich wartości religijnych - miał nadzieję, że jego poematy przekażą „młodzieży niejedną użyteczną...

Doktor Piotr to klasyczna nowela o kompozycji otwartej, wytworzonej dzięki fragmentom retrospektywnym. Żeromski porusza tu szereg istotnych kwestii natury społecznej i moralnej a w centrum stoją oczywiście pieniądze jako czynnik kluczowy, decydujący o przebiegu akcji. Opowiadanie było publikowane w roku 1894, a więc w czasie, kiedy echa podstawowych problemów rozważanych przez pozytywistów jeszcze...