Andrzej Wajda to jeden z najpopularniejszych, polskich reżyserów filmowych - spod jego ręki na ekrany telewizorów, taśmy kaset i inne nośniki, a także do kin, trafiło łącznie 57 filmów w ciągu 65 lat. Za całokształt twórczości został nagrodzony statuetką Oscara, a także wieloma medalami i nagrodami państwowymi. Pełna filmografia Andrzeja Wajdy to nie wszystko, co dziś przytoczymy.

Kim jest Andrzej Wajda i czym zasłużył sobie na tak ważne miejsce w polskiej kulturze? Jak wygląda filmografia Andrzej Wajdy? Które filmy zdecydowanie trzeba obejrzeć? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym materiale.

Andrzej Wajda - kim jest? Najważniejsze informacje

Andrzej Wajda to postać, której nie trzeba przedstawiać żadnemu miłośnikowi kina - reżyser filmowy i teatralny, współtwórca Polskiej Szkoły Filmowej, autor obrazów, które trwale wpisały się w historię kultury - nie tylko polskiej. Jego twórczość obejmuje ponad pół wieku działalności, podczas której zrealizował dziesiątki filmów fabularnych, dokumentów i spektakli. Pokolenie Wajdy - zarówno to, które wychowało się na jego filmach, jak i to, które on sam portretował - to ludzie naznaczeni wojną, komunizmem i przełomami rozmaitej natury. Z tymi też aspektami ludzkiego życia między innymi mierzył się Wajda w swoich najgłośniejszych obrazach.

Jako artysta był mistrzem adaptacji - sięgał po literaturę klasyczną i współczesną, przenosząc na ekran powieści Reymonta, Wyspiańskiego, Żeromskiego, Mickiewicza czy Bułhakowa. Klasyki w jego wydaniu nigdy nie były rekonstrukcją - to raczej reinterpretacje, przefiltrowane przez doświadczenie i kontekst historyczny. Jego filmy nie powstawały wyłącznie "dla sztuki", ale miały głębszy sens, ambicję i cel - miały coś powiedzieć, coś pokazać, coś zakwestionować. I właśnie dlatego, nawet po dekadach, nie tracą na aktualności.

Nagrody otrzymane przez Andrzeja Wajdę

W 2000 roku Andrzej Wajda otrzymał Oscara za całokształt twórczości - i choć to najgłośniejsze wyróżnienie, bynajmniej nie jedyne. Jego filmy były doceniane na wszystkich najważniejszych festiwalach, a sam reżyser regularnie odbierał nagrody nie tylko artystyczne, ale i państwowe.

• Złota Palma w Cannes za "Człowieka z żelaza",
  
  

• Srebrny Niedźwiedź w Berlinie za "Popiół i diament",
  
  

• Złoty Lew w Wenecji - również za całokształt,
  
  

• Europejska Nagroda Filmowa za "wkład w światowe kino",
  
  

• Order Orła Białego - najwyższe odznaczenie w Polsce.
  
  

Ponadto otrzymał szereg medali państwowych (nie tylko polskich), takich jak Order Odrodzenia Polski, Medal "Zasłużony Kulturze" Gloria Artis, Order Wschodzącego Słońca (Japonia), Order Narodowy Legii Honorowej (Francja) czy Order Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia).

Wszystkie filmy Andrzeja Wajdy - alfabetycznie

Poniżej prezentujemy pełną listę filmów Andrzeja Wajdy w porządku alfabetycznym, wraz z rokiem premiery każdego z nich. To zarówno dzieła kinowe, jak i telewizyjne oraz dokumentalne - wszystkie wyreżyserowane przez jednego z najwybitniejszych twórców w historii polskiego kina.

1. Aktorzy przyjechali (2010)
   
   

2. Andrzej Wajda: Moje inspiracje (2016)
   
   

3. Andrzej Wajda. Moje notatki z historii (1996)
   
   

4. Biesy (1988)
   
   

5. Biesy po latach (2013)
   
   

6. Bez znieczulenia (1978)
   
   

7. Bramy raju (1968)
   
   

8. Brzezina (1970)
   
   

9. Ceramika iłżecka (1951)
   
   

10. Człowiek z marmuru (1976)
    
    

11. Człowiek z żelaza (1981)
    
    

12. Danton (1982)
    
    

13. Dyrygent (1979)
    
    

14. Idę do słońca (1955)
    
    

15. Jan Nowak Jeziorański. Kurier z Warszawy. 60 lat później 1944-2004 (2004)
    
    

16. Kanał (1957)
    
    

17. Katyń (2007)
    
    

18. Korczak (1990)
    
    

19. Krajobraz po bitwie (1970)
    
    

20. Kredyt i debet. Andrzej Wajda o sobie (1999)
    
    

21. Kręć! Jak kochasz to kręć! (2010)
    
    

22. Kronika wypadków miłosnych (1985)
    
    

23. Lekcja polskiego kina (2002)
    
    

24. Lotna (1959)
    
    

25. Miłość dwudziestolatków (1962)
    
    

26. Miłość w Niemczech (1983)
    
    

27. Nastazja (1994)
    
    

28. Niewinni czarodzieje (1960)
    
    

29. Pan Tadeusz (1999)
    
    

30. Panna Nikt (1996)
    
    

31. Panny z Wilka (1979)
    
    

32. Piłat i inni (1972)
    
    

33. Pierścionek z orłem w koronie (1992)
    
    

34. Polowanie na muchy (1969)
    
    

35. Pokolenie (1955)
    
    

36. Popioły (1965)
    
    

37. Popiół i diament (1958)
    
    

38. Powiatowa Lady Makbet (1962)
    
    

39. Powidoki (2016)
    
    

40. Przekładaniec (1968)
    
    

41. Samson (1961)
    
    

42. Smuga cienia (1976)
    
    

43. Solidarność, Solidarność… (2005)
    
    

44. Tatarak (2009)
    
    

45. Trzy opowieści (1953)
    
    

46. Umarła klasa. Seans T. Kantora (1976)
    
    

47. Wałęsa. Człowiek z nadziei (2013)
    
    

48. Wesele (1972)
    
    

49. Wielki tydzień (1995)
    
    

50. Wróblewski według Wajdy (2015)
    
    

51. Wszystko na sprzedaż (1968)
    
    

52. Wyrok na Franciszka Kłosa (2000)
    
    

53. Z biegiem lat, z biegiem dni… (1980)
    
    

54. Zemsta (2002)
    
    

55. Ziemia obiecana (1974)
    
    

56. Zły chłopiec (1951)
    
    

57. Zwięzła kronika czasu (2015)
    
    

Najważniejsze filmy Andrzeja Wajdy - które trzeba obejrzeć?

Gdyby ktoś chciał zacząć przygodę z Wajdą, dobrze byłoby zacząć od tych z jego filmów, które na stałe weszły do kanonu - nie przez przypadek, tylko dlatego, że coś rzeczywiście znaczą. "Popiół i diament" z Zbyszkiem Cybulskim to klasyk absolutny - formalnie, treściowo, symbolicznie. "Ziemia obiecana" to z kolei epicki fresk o kapitalizmie, w którym każda scena mogłaby być osobnym filmem. A "Kanał"? Do dziś nie da się go oglądać bez ścisku w żołądku. Jeśli ktoś potrzebuje dowodów na to, że film fabularny może być emocjonalnym dokumentem swojej epoki, to właśnie tutaj je znajdzie.

W repertuarze Wajdy są również filmy nieco bardziej intymne, takie, jak na przykład "Panny z Wilka" - opowieść o przemijaniu i o tym, czego nie da się odzyskać. Albo "Brzezina", duszna i kameralna, ale właśnie przez to tak poruszająca. No i oczywiście "Wszystko na sprzedaż", gdzie Beata Tyszkiewicz gra samą siebie - i to nie jest żadna metafora. Ten film to chyba najlepszy przykład na to, że Wajda potrafił rozbrajać nie tylko historię, ale również własne życie.

Dlaczego filmy Andrzeja Wajdy są tak ważne dla polskiej kultury?

Twórczość Wajdy to coś więcej niż kolejne pozycje na liście polskiego kina - to opowieść o Polsce w najtrudniejszych momentach jej XX-wiecznej historii. Jako współtwórca Polskiej Szkoły Filmowej, Wajda wniósł do kina nie tylko nowy język, ale też odwagę mówienia wprost o rzeczach, które w oficjalnym obiegu często były przemilczane. Jego filmy nie unikały tematów bolesnych - powstanie warszawskie, stalinizm, rozczarowanie PRL-em - ale też nie popadały w publicystykę. Były artystyczną reakcją na to, co działo się wokół, i dlatego tak mocno zapisały się w zbiorowej pamięci.

Nie chodzi jednak tylko o tematykę. Siła tych filmów polegała na tym, że potrafiły łączyć to, co indywidualne, z tym, co wspólne - los bohatera z losem całego pokolenia. Dzięki temu kino Wajdy przez dekady spełniało funkcję kulturowego punktu odniesienia. Jego filmy były (i są) miejscem, w którym można rozpoznać siebie - swoje lęki, wybory, rozczarowania. I właśnie dlatego jego filmy nadal działają - bo nie opowiadają historii "tamtego czasu", tylko historie, które nie przestają być aktualne.